از آن‌جایی که نور یکی از حواس اصلی ما را ارضاء می‌کند، باید به گونه‌ای در طرح‌های معماری در نظر گرفته شود. بناها باید بتوانند در تاریکی شب نیز زبان معماری خود را به بیننده انتقال دهند. در حقیقت، برخی از بناها می‌توانند با نماش دادن اشکال هندسی، بافت متریال و عناصر اساسی به شیوه‌های جدید، در شب هم زنده باشند. آن دسته از “ویژگی‌های” معماری که در شب به کار می‌روند، می‌توانند حس مکانیِ کاملا تازه‌ای به یک بنا بدهند، چرا که باعث می‌شوند ماهیت معماری آن، در نور تازه‌ای بدرخشد.
بنابراین، طراحی نورپردازی برای یک بنا ضروری است- زیرا این نوردهی، کارایی بنا را در شب نشان می‌دهد. طراحی مناسب نورپردازی از طریق جنبه‌هایی مثل طبقه‌بندی به وسیله‌ی شدت نور، نشان دادن کیفیت متریال از طریق رنگ نورپردازی و حتی جهت‌دهی به نور (با استفاده‌ی آگاهانه از سایه)، باعث می‌شود عناصر معماری نسبت به وضعیت سه-بعدی‌شان دقیق و بدون اشتباه باشند.
تلفیق نور و معماری، تعادلی ظریف است و اگر به درستی طراحی شود می‌تواند زیبایی بنا را در کنار کارایی آن نشان بدهد.
مشخص کردن بناها از طریق نوردهی به نشانِ بنا
بناها اغلب نشان یا تابلوهایی دارند که باید در شب قابل دیدن باشند. نورپردازی صحیح و اصولی این تابلوها بسیار مهم است، چرا که این کار بنا و محیط داخل آن را “متمایز” می‌کند. این تابلوها تبدیل به بخشی برجسته از ساختمان خواهند شد و بسیار اهمیت دارند. “نشان ویژه‌ی” بنا اغلب اولین چیزی است که بیننده می‌بیند، از نورپردازی پلاک خانه گرفته تا نورپردازی تابلوی روی یک ساختمان تجاری. بنابراین، درست و اصولی بودن آن اهمیت زیادی دارد.
نورپردازی را می‌توان با عناصر معماری ادغام کرد
موضوع اساسی در حیاتی که یک بنا در شب دارد، توانایی هدایت ساکنین آن، در فضاهای موجود است. نورپردازی معابر، ورودی‌ها و خروجی‌ها اهمیتی کلیدی دارد، اما نباید از اهمیت نورپردازی عناصر بنا مانند دیوارها، شیشه‌ها یا ستون‌ها غافل شویم. نورپردازی را می‌توان برای روح بخشیدن به بنا به کار برد چرا که نور با عناصر بنا یکی می‌شود. نورپردازیِ بنا نیز درست مانند خود بنا می‌تواند منظم باشد. این دو در کنار هم باعث می‌شوند که بنا بیننده را به سوی خود بکشاند تا فضا را به شکلی جدید تجربه کند.
نورپردازی نواحی خارجی
برخی نواحی برای حیات شب هنگام یک بنا بسیار ضروری هستند. در حقیقت، با نوردهی مناسب می‌توانیم کارایی این نواحی را بهبود بدهیم. نواحی خارجی، ضمیمه‌ای بر طراحی یک بنا هستند بنابراین نباید فرصت استفاده از آن‌ها را از دست بدهیم. این نواحی را می‌توانیم در میادین شهر، پارک‌ها یا آلاچیق‌ها ببینیم، و در صورتی که طراحی نورپردازی در آن‌ها دقیق و درست اجرا شده باشد، می‌توانند برای مقاصد متفاوتی به کار بروند: از گردهمایی‌های اجتماعی گرفته تا سرگرمی‌ها عمومی.
زیبایی بخشیدن به عناصر سایت
عناصر خاصی در معماری هستند که باید در سایت یک بنا وجود داشته باشند و ممکن است در تاریکی شب ناپدید شوند. برای اینکه از ناپدید شدن این عناصر در شب ممانعت کنیم، می‌توانیم از نورپردازی استفاده کنیم تا هم امنیت به بنا بدهیم و هم جان دوباره‌ای به عناصری که در تاریکی دیده نمی‌شوند. عناصر سایت معماری می‌توانند در شب جان بگیرند و ماهیت پذیرا بودن یک بنا را بیش‌تر کنند. نکته‌ی مهم در اینجا این است که نورپردازی سایت می‌تواند نقش یک راهنما را ایفا کند و بازدیدکنندگان را به طرف بنا هدایت کند.
نورپردازی برای تعیین مسیر از طریق معماری
چراغ‌های دفنی (چراغ‌هایی که داخل زمین قرار می‌گیرند) می‌توانند برای روشن کردن مسیر به کار بروند. این چراغ‌ها نه تنها هدایت شخص بازدیدکننده را بر عهده دارند، بلکه می‌توانند ظرافت‌ها و زیبایی‌های معماری را به او نشان دهند، چرا که شیوه‌های زیادی برای نورپردازی مسیرها وجود دارد. برای مثال، وقتی از نورپردازی برای روشن کردن دیوارها استفاده می‌کنیم، بافت متریال به کار رفته زنده می‌شود و به نظر می‌رسد که بنا شناور است.
نورپردازی به عنوان پلی میان بنا و چشم‌انداز آن
محوطه‌سازی زیبای دور و بر بنا ممکن است در تاریکی شب محو و ناپدید شود. هرچند به وسیله‌ی نورپردازیِ محوطه‌‌ی زیبایی که با بنا ادغام شده‌است، بنا به زیبایی در فضای خود خواهد نشست. نورپردازی اجازه می‌دهد که ویژگی‌های اصلی فضای دُور بنا، از دل تاریکی بیرون کشیده شود و در کنار بنا بهترین و بیش‌ترین تاثیر را روی بیننده بگذارد. محوطه‌سازی کردن می‌تواند چیزی بیش از نوردهی به درختان باشد. برای مثال، می‌توان حتی آب را نورپردازی کرد.
نور چگونه می‌تواند در هنگام شب، بنا نورانی و زیبا کند
چنان‌چه دیدید، نورپردازی برای یک ساختمان چیزی بیش از روشن کردن راه‌ها و معابر است. بسیاری از ابعادِ مرتبط با کارایی، زیبایی و مفهوم یک معماری را می‌توان به وسیله‌ی نورپردازی تحت تاثیر قرار داد. از برجسته نشان دادن متریال بنا بر اساس رنگ و بافت گرفته تا دعوت بیننده‌ها برای اینکه به بنا نزدیک شوند و کارایی مورد نظر آن را تجربه کنند؛ استفاده از نورپردازی در شب، آدم‌ها را به بناها پیوند می‌دهد. بنابراین زمانی که خورشید غروب می‌کند، بنا فرصتی تازه خواهد داشت برای اینکه نشان دهد در چشم‌اندازی کاملا متفاوت، چه در چنته دارد.
بله! بنا به دلایل کاربردی، نورپردازی در شب برای هر بنا و ساختمانی اهمیتی حیاتی دارد چرا که با استفاده از آن، چیزهای بسیار بیشتری می‌توانیم درباره‌ی بنا یاد بگیریم و تجربه کنیم. نورپردازی به آن‌چه در شب ناپدید می‌شود، جان تازه‌ای می‌دهد، نوعی “حیات” که اغلب ویژگی‌های خاص و متفاوتی به معماری می‌بخشد و باعث می‌شود بنا در یاد هر بیننده‌ای بماند.
نویسنده : سارا فیضی